Đánh Game bài chắn là một trò chơi giải trí dân gian có từ rất lâu đời. Đây là loại hình giải trí mang tính thể thao trí tuệ, có tính khoa học, văn hóa cao.



1. Bộ bài chơi Game bài chắn

Bộ bài chắn gồm 100 lá bài, chia thành số & chất được rút ra từ 120 lá của bộ Tổ Tôm (bỏ đi 20 lá là Nhất Văn, Nhất Vạn, Nhất Sách, Thang Thang – còn gọi là 20 quân “Yêu”). Trong 100 lá còn lại có 4 lá bài đặc biệt được gọi là Chi Chi (màu đỏ), số còn lại 96 lá bài đều có một nguyên tắc để nhận mặt rất dễ dàng. Mỗi lá bài đều có hai phần là phần chữ (ở hai đầu lá bài) và phần hình (hình vẽ ở giữa lá bài). Phần chữ lại được chia thành hai phần gọi là phần số (ở bên phải) và phần loại chất (ở bên trái):


  • Số: là các số chữ Hán được gọi là Nhị, Tam, Tứ, Ngũ, Lục, Thất, Bát, Cửu. Ngoài ra có 1 lá đặc biệt là Chi Chi
  • ​Nhị: 2 nét
  • Tam: 2 nét giống Nhị nhưng thêm 1 vạch ở giữa
  • Tứ: hình chữ nhật
  • Ngũ: giống chữ “h”, có vạch ngang nằm ở dưới
  • Lục: có 2 chân
  • Thất: giống chữ “t”
  • Bát: giống chữ “B”
  • Cửu: giống chữ “h” thường nhưng dài hơn
  • Chất: Có 3 chất - vạn, văn, sách. Để dễ nhận ra hàng chữ cứ nhớ câu dân gian các cụ “réo truyền” “Văn chéo, Vạn vuông, Sách loằng ngoằng”


Bộ bài gồm các lá: Nhị Vạn, Nhị Văn, Nhị Sách, Tam Vạn, .., Cửu Vạn, Cửu Văn, Cửu Sách, và lá Chi Chi. Mỗi lá lại có 4 lá giống hệt nhau
Tổng (3 chất * 8 số + 1 chi chi) * 4 lá = 100 lá bài
Bộ bài chắn chỉ có 20 lá đỏ, tức là 4 lá Chi Chi, 4 lá Cửu Vạn, 4 lá Cửu Sách, 4 lá Bát Vạn, 4 lá Bát Sách. Còn lại là 80 lá đen.

 2. Cách chơi

Chơi Game bài chắn giống đánh phỏm. Tối đa 4 người chơi, mỗi người được chia 19 lá. Số lá còn lại đặt dưới chiếu gọi là nọc.

Mỗi người đến lượt mình có thể bốc 1 lá từ nọc, rồi có thể ăn lá ấy và đánh 1 lá khác. Cũng có thể ăn lá người cửa trước vừa đánh.
Mục đích là để tròn bài rồi ù.Tròn bài, tức là bài gồm toàn các "bộ". Giống trong chơi phỏm, khi bài toàn các "phỏm", không lẻ lá nào thì là ù.
"Bộ" trong trò chơi Game bài chắn là chắn, hoặc cạ.
Trong đó:

  • Chắn: là 2 lá giống hệt nhau. Ví dụ: 2 lá cửu văn, hoặc 2 lá bát sách
  • Cạ: là 2 lá cùng số, khác chất. Ví dụ:  lá cửu vạn và lá cửu văn.

Khái niệm cơ bản


  • Ba đầu: gồm ba cây chỉ giống nhau về phần số còn phần chữ thì khác nhau
  • Ví dụ ba đầu: Tam Văn +Tam Sách+ Tam Vạn…
  • Có hai kiểu ù là ù rộng và ù bạch thủ:
  • Ù rộng: Khi chơi bài mỗi người có 19 cây, khi ăn một cây bạn phải đánh trả đi một cây nên số cây không đổi và vẫn là 19 cây. Bài đang chờ ù rộng có nghĩa là trên tay bạn và cả ở dưới chiếu nữa.Khi ăn chẵn hoặc cạ thì bạn phải hạ chắn hoặc cạ mình ăn xuống chiếu. Đã có ít nhất 6 chắn, 3 cạ và một con què chính là con chờ ù . khi rút nọc con ở lọc hợp với con bạn đang chờ thành một chắn hoặc một cạ nữa thì có nghĩa là bạn ù. Ù đã có 6 chắn sẵn thì gọi là ù rộng
  • Ù bạch thủ: Bài đang chờ ù bạch thủ có nghĩa là bạn đã có ở trên tay và cả ở dưới chiếu nữa đúng 5 chắn, 4 cạ và một con què chính là con chờ ù, khi rút lọc, con ở nọc hợp với con bạn đang chờ thành một chắn. Như vậy khi ù bạch thủ kể cả con ù ở lọc bạn có đúng 6 chắn và 4 cạ.

Chơi Game bài chắn

  • Bốc cái: Sau khi chia mỗi người 19 lá, 1 người( thắng ván trước) sẽ bốc 1 lá( gọi là cái) từ nọc, lật vào 1 phần bài( gọi là bài cái, có 20 lá). Từ lá cái ấy sẽ xác định được ai là người được phần bài cái. Người có cái sẽ đánh đầu tiên trong ván.
  • Ăn: Người tiếp theo nếu muốn ăn thì lấy lá ấy về chỗ mình( ví dụ ăn lá cửu vạn) và lấy 1 lá nữa trên bài mình( lá cửu vạn nếu là ăn chắn, hoặc lá cửu văn/ sách nếu là ăn cạ) đặt lên trên lá vừa ăn được( Ăn vào bộ nào thì phải cho cả làng biết, không"chuyển phỏm" được như trong trò chơi phỏm).
  • Khi ăn thì chỉ được ăn lá mình vừa bốc, hoặc lá người cửa trước đánh ra, hoặc lá người cửa trước bốc nhưng không ăn( người đó dưới).
  • Đánh: Sau khi ăn thì phải đánh đi 1 lá khác vào ngay bên phải của mình( tức vào cửa mình ).
  • Bốc nọc: Nếu không ăn thì phải bốc 1 lá từ nọc. Sau khi bốc thì lại có thể ăn lá vừa bốc.
  • Dưới: Sau khi bốc, nếu không ăn thì "Dưới", tức là nhường quyền ăn cho người cửa sau.
  • Chíu: Là cách ăn đặc biệt: Mình có 3 lá bài giống hệt nhau, lấy ra để ăn 1 lá cũng giống như vậy. Ví dụ: mình có 3 lá cửu vạn, 1 người khác đánh ra 1 lá cũng là cửu vạn thì mình được ăn( Chíu) lá người kia vừa đánh. o Khi chíu thì có thể chíu bất kỳ lá nào, dù là đang ở lượt người khác, họ bốc ra 1 lá mà mình chíu được thì họ phải nhường quyền cho mình chíu trước, rồi nếu mình không chíu thì họ mới được ăn. Tương tự, nếu có 1 lá được đánh ra ở bất kỳ cửa người nào mà mình chíu được thì chỉ sau khi mình bỏ chíu, người kia mới được ăn.
  • Trả cửa: Sau khi chíu ở cửa nào đó thì phải đánh ra 1 lá vào cửa đó để ván chơi được tiếp tục bình thường. Đây gọi là trả cửa.
  • Ù: Khi 19 lá của mình( gồm cả những lá Ăn được) hợp với 1 lá vừa bốc từ nọc( bất kỳ ai bốc) thành 10 bộ( Chắn hoặc Cạ), trong đó có ít nhất 6 Chắn thì là Ù.
  • Cước: Khi Ù, nếu bài ù có những điểm đặc biệt thì sẽ được ăn thêm tiền. Điểm đặc biệt ấy gọi là Cước. Chẳng hạn bài toàn lá đen thì gọi là cước Bạch Định, bài có đúng 8 lá đỏ thì là có cước Tám Đỏ, còn nếu có 4 lá chi chi và không có lá đỏ nào khác thì là có cước Kính Tứ Chi
  • Xướng: Khi ù, mình phải đọc tên các Cước mình có. Việc đọc này gọi là Xướng.

Chú ý:

Khi đánh Game bài chắn phải tuân thủ 1 số luật, chẳng hạn đã đánh 1 lá đi rồi thì về sau không được ăn lá ấy nữa, cũng không được đánh tiếp 1 lá giống hệt thế đi nữa.
Khi xướng ván ù chắn cũng phải tuân thủ 1 số luật như cước bắt buộc hô,…